Η Ενότητα 9 εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο ο φορέας σας διαχειρίζεται τα ηθικά διλήμματα που είναι σύμφυτα με την ιδιαίτερη φύση του καθώς και τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνεται στην υποχρέωσή του για διαφανή και υπεύθυνη δράση.
Δεοντολογία
Η τήρηση ηθικής στάσης / συμπεριφοράς (τόσο σε επίπεδο εσωτερικής λειτουργίας όσο και σε επίπεδο συναλλαγών με το εξωτερικό περιβάλλον) αποτελεί ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο ζήτημα για όλους τους φορείς ΚΑΛΟ καθώς είναι σύμφυτη με τον σκοπό κοινωνικής ωφέλειας που υπηρετούν. Παράλληλα, βαρύνει ιδιαίτερα στην άποψη που σχηματίζουν για εκείνους όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (πελάτες / ωφελούμενοι, εργαζόμενοι, εθελοντές, δημόσιες αρχές, χορηγοί, άλλοι κοινωνικοί φορείς που προσφέρονται για δικτύωση κ.ο.κ.) καθώς και η κοινή γνώμη γενικότερα. Ιδιαίτερα στο πεδίο των κοινωνικών επιχειρήσεων, μάλιστα, οι προκλήσεις είναι ακόμη πιο σύνθετες καθώς πρόκειται για φορείς που καλούνται να εξισορροπήσουν δύο εκ πρώτης όψεως αντικρουόμενους στόχους (επιχειρηματικότητα και συλλογική / κοινωνική ωφέλεια).
Υπό αυτό το πρίσμα, το ζήτημα της δεοντολογίας για τον φορέα σας δεν εξαντλείται στην τήρηση των ελάχιστων κατώτατων προδιαγραφών ή ορίων που επιβάλλει ο νόμος. Αντίθετα, περιλαμβάνει και την τήρηση μίας σειράς ιδιαίτερων αρχών που αποτελούν έκφραση της κοινωνικής του αποστολής και των αξιών που αυτή ενσωματώνει (ειλικρίνεια, αποφυγή ανήθικων πρακτικών ή πρακτικών που είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον και το κοινωνικό σύνολο, απόδοση υψηλότερης αξίας στο συμφέρον της ομάδας από το προσωπικό συμφέρον, σεβασμός στους εργαζόμενους, τους ωφελούμενους / πελάτες κ.ο.κ.).
Παράλληλα, το ζητούμενο δεν είναι μόνο κατά πόσο ο φορέας σας έχει επίγνωση των θεμιτού ή αθέμιτου χαρακτήρα μιας πρακτικής αλλά κατά πόσο είναι προετοιμασμένος:
Το «σωστό» μπορεί να είναι σχετικό και, σε κάθε περίπτωση, δεν είναι πάντα εύκολο στην πράξη. Η δεοντολογική συμπεριφορά προϋποθέτει (α) την συστηματική καλλιέργεια των αξιών του φορέα σε όλο το ανθρώπινο δυναμικό του και (β) την ικανότητα της διοίκησης του φορέα να επιλύει ηθικά διλήμματα εξισορροπώντας την ανάγκη του τελευταίου να είναι βιώσιμος αλλά και την υποχρέωσή του να είναι ηθικός.
Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (Κοινωνική ευθύνη επιχειρήσεων και οργανισμών)
“Η διαρκής δέσμευση των επιχειρήσεων για συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη, με παράλληλη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των εργαζομένων και των οικογενειών τους, όπως επίσης των κοινοτήτων και της κοινωνίας γενικότερα” (World Business Council for Sustainable Development, 1998)
“Η έννοια σύμφωνα με την οποία οι επιχειρήσεις ενσωματώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς προβληματισμούς στις επιχειρηματικές τους λειτουργίες και στις συναλλαγές τους με τα ενδιαφερόμενα μέρη τους” (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Πράσινη Βίβλος 2001)
Λογοδοσία
Η λογοδοσία είναι βασικό μέσο επίτευξης της διαφάνειας και της υπεύθυνης διαχείρισης. Αναφέρεται στην διαδικασία με την οποία ένας φορέας κοινοποιεί προς το εξωτερικό περιβάλλον (μέσω περιοδικών εκθέσεων / απολογισμών κλπ.) στοιχεία που αφορούν την οικονομική του κατάσταση και την δράση του.
Οι φορείς ΚΑΛΟ και, ιδίως, οι κοινωνικές επιχειρήσεις καλούνται να ακολουθήσουν διαφορετικές διαδικασίες λογοδοσίας σε σχέση με τους κερδοσκοπικούς φορείς της αγοράς. Αυτό συμβαίνει γιατί, στην περίπτωση των φορέων ΚΑΛΟ, τα ενδιαφερόμενα μέρη (και, ιδίως, οι φορείς που τους υποστηρίζουν και απαιτούν λογοδοσία) ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες και έχουν διαφορετικές προτεραιότητες (π.χ. άλλα στοιχεία ενδιαφέρουν μία τράπεζα που δανειοδοτεί τον φορέα, άλλα ένα κοινωφελές ίδρυμα που χρηματοδοτεί μία κοινωνική του δράση και άλλα ένας ΟΤΑ που αναπτύσσει συνέργειες μαζί του ).